معرفی بخش مولکولیژنها مسئول بروز صفات در انسان می باشند. در ماده وراثتی انسان که به ژنوم معروف است نزدیک به 30000 ژن وجود دارد که این ژنها کلیه فعالیت های فیزیولوژیک بدن را تحت کنترل قرار می دهند.
هر فردی در بدن خود از هریک از این ژنها دو نسخه مجزا را دارا می باشد که یک نسخه از پدر و یک نسخه از مادر وی به ارث رسیده است. به طور کلی بیماری ها از جهت ژن های ایجاد کننده به دو دسته تک ژنی و چند ژنی تقسیم می شوند که در بیماری های چند ژنی برخلاف بیماری های تک ژنی که یک ژن در آنها درگیر است معمولا چندین ژن از یک یا چند مسیر بیولوژیکی نقش دارند بطور مثال بسیاری از سرطان های وراثتی از جمله سرطان سینه و برخی انواع سرطان کولون از این الگو پیروی می کنند. الگوی توارث بیماری های تک ژنی به سه دسته تقسیم می شوند:
• دسته اول بیماری هایی که الگوی توارث اتوزوم مغلوب دارند در این گونه بیماری ها افراد ناقل یک ژن آسیب دیده هستند که به دلیل وجود نسخه دوم و سالم این ژن، بیماری در آنها ایجاد نمی شود. در صورتی که دو نفر (یک زوج) هر دو دارای نسخه های آسیب دیده در یک ژن مشخص باشند این احتمال وجود دارد که هر یک از آنها نسخه آسیب دیده و دارای جهش ژنتیکی را به صورت همزمان به فرزند خود منتقل نمایند در این صورت فرزند مبتلا دارای دو نسخه آسیب دیده خواهد شد و بیماری ایجاد می شود. احتمال وجود ژن های آسیب دیده یکسان در افراد فامیل بیشتر بوده و لذا به همین دلیل احتمال تولد نوزادان مبتلا به بیماری های ژنتیکی در ازدواج های خویشاوند بیشتر است.
• دسته دوم بیماری هایی هستند که الگوی توارثی اتوزوم غالب دارند، در این بیماری ها وجود تنها یک نسخه از ژن آسیب دیده در فرد حامل نیز موجب بروز بیماری می شود. در این حالت فرد مبتلا به احتمال 50% ژن آسیب دیده را به فرزند خود انتقال خواهد داد (در صورت نفوذ کامل). این بیماری ها ارتباطی با رابطه فامیلی زوجین ندارند.
• دسته سوم بیماری های دارای الگوی توارث وابسته به جنس هستند که ژن این بیماری ها روی کروموزوم X قرار دارد و معمولا این بیماری ها فرزندان پسر را مبتلا می کند و همواره ژن آسیب دیده از طریق مادران ناقل ولی سالم از نظر ظاهری، به فرزند پسر منتقل خواهد شد.
علاوه بر موارد فوق حالات دیگری نیز از الگوهای انتقال بیماری های ژنتیکی وجود دارد که بسیار نادر هستند. به طور کلی تا کنون بیش از 16000 بیماری ژنتیکی در انسان شناسایی و گزارش شده است که برای هر یک از این بیماری ها روش تشخیص متفاوتی وجود دارد و به منظور تشخیص و کنترل آنها می بایست ژن مربوطه به طور اختصاصی مورد بررسی قرار گیرد. بررسی این موارد از طریق آزمایشات ژنتیک مولکولی انجام می گیرد. پیشرفت های دو دهه اخیر در زمینه بیولوژی مولکولی موجب ارتقاء کارایی و تکامل هر چه بیشتر آزمایش های ژنتیک مولکولی گردیده است.